Inauguracja 7 edycji projektu „Dzieci Bałut – Murale Pamięci”
19 czerwca o godz.13.00 w Szkole Podstawowej w Białej, ul. Kościelna 4 (gm. Zgierz) odbyło się uroczyste odsłonięcie muralu przedstawiającego dziewczynę z filii obozu dla dzieci polskich, który powstał 75 lat temu przy folwarku w Dzierążnej (na granicy Dzierążnej i Białej). Wydarzenie dopełniło otwarcie wystawa płócien Piotra Saula pn. „Dzieci getta”.
W 1939 r. do Łodzi wkroczyły wojska niemieckie. 8 lutego 1940 r. utworzono na części Bałut getto dla Żydów. Ogrodzenie zamknięto 30 kwietnia i już nie było ratunku. Na terenie getta znajdował się jeszcze „Obóz wychowawczy dla młodych Polaków Policji Bezpieczeństwa w Łodzi” czyli Polen – Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt, a więziono w nim dzieci i młodzież polską w wieku 6-16 lat. Dzieci – sieroty po rodzicach zabitych na wojnie, a także przyłapane na nielegalnym handlu ulicznym, szmuglu, włóczęgostwie, kradzieżach. Był to jedyny koncentracyjny obóz dla dzieci na terenie III Rzeszy.
W pierwszej połowie 1943 r., na folwarku w Dzierżąznej koło Białej w pobliżu Zgierza powstała filia obozu. Tam przyuczano dziewczęta do pracy na roli. Przez obóz przeszło od 5 do 10 tysięcy dzieci. Wyzwolenia doczekał niecały tysiąc.
Mural na budynku szkoły przedstawiać będzie anonimową więźniarkę filii obozu w Dzierżąznej. Malowidło powstanie na podstawie fotografii, która utrwaliła dziewczynę przy pracy. W projekcie „Dzieci Bałut – Murale Pamięci” najważniejsze jest uratowania od zapomnienia dzieci, które zostały tragicznie doświadczone podczas II wojny światowej. Dlatego niezmiernie ważne jest, że powstałe portrety wiernie przestawiają swoich modeli. Do tej pory na łódzkich Bałutach postało 27 murali upamiętniających dzieci polskie, romskie i żydowskie. Malowidło w Białej będzie pierwszym w projekcie stworzonym poza Łodzią.
W szkole będzie można zobaczyć również wizerunki żydowskich dzieci, które widnieją jako murale na łódzkich Bałutach. Płótna Piotra Saula są nietypowe, ponieważ bardziej przypominają całuny niż obrazy w ramach. Namalowane zostały techniką graffiti podobnie, jak murale – ich pierwowzory. Przedstawiają m.in. młodych poetów: Abrama Cytryna i Abramka Koplowicza. Wystawę będzie można oglądać do 21 września.
Projekt dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra” realizowany jest przez Stowarzyszenie „Na co dzień i od święta”
Projekt od 2014 roku realizowany jest na zasadzie licencji CC BY NC ND \ uznanie autorstwa
– użycie niekomercyjne
– bez utworów zależnych 3.0 Polska
www.dziecibalut.pl
Kurator projektu
Katarzyna Tośta
e-mail: katarzyna.tosta@gmail.com
tel. 609 796 549